Η θεαματική και ταχεία εξέλιξη του ποινικού δικαίου σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο κατά τις τελευταίες δεκαετίες συνδέεται με σειρά επί μέρους φαινομένων με τελική συνέπεια την αλλοίωση της φυσιογνωμίας του κλασικού ποινικού δικαίου. Εν πρώτοις, ενώ το κλασικό ποινικό δίκαιο έχει διαμορφωθεί ως κλειστό σύστημα στο πλαίσιο της νομοθεσίας επί μέρους εθνικών κρατών, η θέσπιση διεθνικών ποινικών διατάξεων προκάλεσε μια κρίσιμη σχέση έντασης μεταξύ του αιτήματος για ασφάλεια αφενός και του αιτήματος για ελευθερία αφετέρου. Από την άλλη πλευρά, η ανάγκη καταστολής βαρέων διεθνών εγκλημάτων είχε ως αποτέλεσμα να αναθεωρηθούν βασικές αρχές του κράτους δικαίου, όπως αυτές νοούνται στο πλαίσιο εσωτερικών, εθνικών νομοθεσιών, και μάλιστα σε βαθμό τέτοιο, ώστε οι εγγυήσεις μιας δίκαιης δίκης και οι περιορισμοί στην απαγόρευση της αναδρομικής εφαρμογής αυστηρότερου ποινικού νόμου να θεωρείται ήδη ότι παρεμποδίζουν την αποτελεσματική καταστολή σοβαρών εγκλημάτων. Ακόμη, η διεθνής ποινική νομοθέτηση προκάλεσε ανασφάλεια και σύγχυση ως προς το περιεχόμενο θεμελιωδών ποινικών εννοιών, η σημασία των οποίων είναι προϊόν μακράς και πολύμοχθης πνευματικής επεξεργασίας στο πλαίσιο των κλειστών εθνικών συστημάτων, όπως η πρόθεση (δόλος), η συμμετοχή, η ενοχή κλπ. Οι πολυάριθμες διατάξεις του Ευρωπαϊκού Ποινικού Δικαίου, τέλος, διάσπαρτες σε Αποφάσεις Πλαίσιο, τις «κοινές δράσεις» ή ακόμη και στις Οδηγίες, δεν είναι οργανωμένες σε ένα σύστημα, ούτε θεμελιώνονται σε κάποια ενιαία ποινική θεωρία, η δε ουσιαστική νομιμοποίηση του Ευρωπαϊκού Ποινικού Δικαίου, ακόμη και μετά τη Συνθήκη της Λισσαβόνας, είναι συγκεχυμένη και χρήζει διευκρινίσεως και αποσαφηνίσεως. Επιβάλλεται επομένως, εν όψει των ανωτέρω, μία νηφάλια επισκόπηση των δεδομένων προκειμένου να αποφευχθούν ακρότητες και η διεθνής ποινική νομοθεσία να συνιστά πρόοδο και όχι οπισθοδρόμηση.