Ο λεγόμενος εξωλογιστικός προσδιορισμός φορολογητέας ύλης δεν είναι το αποτέλεσμα ελέγχου πραγματικών φορολογικών στοιχείων και κατά τούτο αποτελεί νομοθετικό πλάσμα. Η απόδοση ποινικής ευθύνης στη βάση τέτοιου υπολογισμού παραβιάζει θεμελιώδεις αρχές του δικονομικού και ουσιαστικού ποινικού δικαίου: την αρχή της πλήρους απόδειξης, το τεκμήριο αθωότητας και την αρχή της ενοχής. Η παράδοξη νομολογιακή επιβίωση του εξωλογιστικού υπολογισμού ως βάση ποινικής ευθύνης στο –παρακολουθηματικό του διοικητικού– ποινικό φορολογικό δίκαιο, εξηγείται από την γενικότερη (παθογενή) τάση άκριτης ποινικοποίησης συμπεριφορών με σκοπό την αύξηση εισπραξιμότητας δημοσίων εσόδων. Η επιλογή αυτή ωστόσο ενώ παραγνωρίζει το αυξημένο οπλοστάσιο των υφισταμένων διοικητικών κυρώσεων, αναδέχεται τον κίνδυνο θεσμικής εκτροπής με ανοχή νομοθετικών πλασμάτων και συμπερασμάτων που έχουν εξαχθεί σε μια μη ποινική αλλά διοικητική διαδικασία, χωρίς τις προβλεπόμενες στην ποινική διαδικασία εγγυήσεις.